Dit artikel over ons mooie Beekdal van Fieke Snijder van AD Amersfoort willen we jullie niet onthouden. Op 6 mei gepubliceerd. Kijk vooral ook even naar het originele bericht op de website van het AD, voor de mooie kaart van het parkgebied, waarop de verschillende bijzondere parkelementen kan worden ingezoomd. Met dank aan stadsecoloog Renee van Assema, met wie we nauw samenwerken!
http://www.ad.nl/binnenland/heiligenbergerbeekdal-opnieuw-ingericht~af9f0fd7/
Heiligenbergerbeekdal opnieuw ingericht
Na verzet over bomenkap, discussies over het losloopgebied voor honden en verwikkelingen rond vervuilde grond bij Huize Randenbroek is de voorlopige herinrichting van het Heiligenbergerbeekdal een feit. ,,Maar,” zegt stadsecoloog Renée van Assema, ,,met groen en de natuur ben je eigenlijk nooit klaar.”
De gemeente wilde niet een beetje van dit en een beetje van dat, maar een samenhangend plan met een visie.
Stadsecoloog Renée van Assema, foto: Rodney Kersten
In 2000 werd bekend dat het historische stadspark aan de zuidkant van Amersfoort flink zou gaan veranderen. ,,De gemeente wilde niet een beetje van dit en een beetje van dat, maar een samenhangend plan met een visie,” vertelt Van Assema. In dat plan is de Heiligenbergerbeek, die door het hele gebied stroomt, leidend.
,,De beek zat helemaal ingeklemd. Er was nauwelijks ruimte om langs het water te lopen,” legt de stadsecoloog uit. ,,Nu is er meer ruimte.” Met de herinrichting is geprobeerd het gebied zo in te richten als het er vroeger uitzag, te beginnen met de natte graslanden aan de westkant. ,,Dit is afgegraven. We hebben de bovenste laag, de meest voedselrijke, verwijderd. In een voedselarm gebied hebben bloemrijke planten meer kans zich te ontwikkelen. Dat trekt weer meer dieren aan.’
Ringslang
Het is uiteindelijk de natuur die bepaalt welke soorten naar het park komen, vertelt Van Assema. ,,Vleermuizen hebben een dikke boom nodig. Een ringslag leeft van kikkers. We kijken welke dieren we hier willen en bedenken dan hoe we dat voor elkaar kunnen krijgen. We zorgen voor de juiste leefomgeving.”
Zo is de natte omgeving van het grasland is een prettig leefklimaat voor de ringslang, vertelt Van Assema. Naast de graslanden ligt een hoop houtsnippers. ,,Dit is een broeihoop. Door de mest tussen de houtsnippers gaat het broeien in de hoop. Vrouwtjesslangen leggen er graag hun eitjes. Door de temperatuur komen de eitjes uit.”
Langs de graslanden loopt de beek. ,,Kijk, daar is een boom omgevallen,” zegt Van Assema, wijzend naar de overkant van het water. In de overgebleven kluiten hebben ijsvogels hun nestje gemaakt. ,,Zie je de gaatjes?” Verderop is nog zo’n ijsvogelmuur gemaakt. ,,De vogeltjes vlogen voorheen wel over de beek, broeden doen ze hier pas sinds het is veranderd.”
Op het bruggetje stopt Van Assema opeens met lopen. ,,Kijk, kijk, kijk, kijk! Daar gaat er een! Hij zit nu daar, op die sigaar.” Inderdaad, een klein blauw vogeltje balanceert op de plant in het water. Je moet er goede ogen voor hebben. ,,Mooi hè, net een ontsnapte exotische vogel met zijn felle kleuren. Wat een cadeautje.”
Door archeologische vondsten is het oerbos kleiner geworden.
Oerbos
Aan de andere kant van het water bevindt zich een oerbos. ,,Hier landden vroeger de helikopters van het Elisabethziekenhuis,” zegt Van Assema. Nog veel vroeger, in de steentijd, was het een nederzetting. ,,Door archeologische vondsten is het oerbos kleiner geworden dan aanvankelijk gepland. Ik ben benieuwd hoe dit zich zal ontwikkelen.” Het gebiedje is tot de zomer dicht, daarna gaan de poortjes open en kunnen bezoekers er rondstruinen.
Naast het oerbos staat een natuurspeeltuin met drie enorme boomstammen. ,,Dit was de rode beuk die voor Huize Randenbroek stond. Het was één boom, kun je nagaan hoe groot die was.”
Via het bruggetje loopt Van Assema terug naar de andere kant van het water. ,,Hier zijn de oevers van de beek flauwer gemaakt. Zo kunnen bijvoorbeeld slangen en kleine eendjes makkelijker in en uit het water. En kikkers kunnen er opwarmen. Zullen we nog even naar de vistrap lopen?”
Een stukje zuidelijker zit een stuw in de Heiligenbergerbeek. ,,Die houdt het water op niveau, maar vissen kunnen daar niet tegenop zwemmen. Daarom hebben we deze vistrap aangelegd,” vertelt Van Assema. Langs de stuw loopt een kleine waterweg. ,,Je ziet ook meteen een ander milieu ontstaan, met andere dieren. Het water is minder diep en dat trekt andere soorten aan.”
Verrekijker
Terug bij het bruggetje waar Van Assema eerder de ijsvogel spotte, vraagt de stadsecoloog zich af of het diertje er nog zit. Ze tuurt over het water. ,,Eigenlijk heb je hier een verrekijker voor nodig.”
Het park is net aangelegd en moet dus nog groeien, zegt ze. ,,Over vijf jaar zal het er hier al heel anders uitzien. Struiklagen moeten zich ontwikkelen en bomen moeten groeien. Soorten zullen komen en gaan, dat is de natuur.”