Veel mensen herinneren het zich nog goed: tijdens oudjaar 2021 beschadigde een verwarde persoon in het Elisabeth Groen 70 bomen en in de directe omgeving nog een groot aantal. Dit werd op de ochtend van 1 januari ontdekt en de ontreddering was groot: de bomen bleken zodanig beschadigd dat gevreesd moest worden voor hun voortbestaan.

Nu, twee jaar later, maken we de balans op. Veel mensen hebben ons daar regelmatig om gevraagd, maar we konden pas een realistisch beeld schetsen na inspectie van de bomen afgelopen november.

In die bewuste oudejaarsnacht werden ca 70 bomen in het park beschadigd. De meeste bomen werden rondom ingesneden in de bast, waardoor de sapstroom tussen wortels en kroon werd geblokkeerd. Deze bomen zouden zonder ingrijpen gedoemd zijn te sterven. Na een eerste inspectie op 1 januari is een groep vrijwilligers onder leiding van twee boomexperts direct aan de slag gegaan met de eerste herstelacties. Waar mogelijk hebben ze afgescheurde bastdelen ‘terug geplakt’ en vastgezet met punaises. De bomen werden rondom ingesmeerd met een mengsel van klei en yoghurt, de wonden werden omwikkeld met plastic folie tegen uitdroging en voorzien van een jute ‘verbandje’. Bij de fruitbomen zijn later ook boog- of brugenten aangebracht: korte dunnere takken uit dezelfde boom waarmee de sapstroom onder en boven de wond weer op gang werd gebracht.

Spontane donaties

Terwijl onze vrijwilligers en parkbeheerders zoveel mogelijk probeerden te redden, opende het bestuur op verzoek van buurtbewoners en bekenden een donatiepagina op de website. Daar uitten direct al velen hun steun met spontane, gulle donaties. Vrijwel tegelijkertijd zegde de gemeente toe, alle schade te zullen vergoeden. We hebben als bestuur besloten de donatieactie te laten doorlopen want er bleek al direct bij veel mensen een behoefte, zelf spontaan bij te dragen.

Bijna 20.000 euro is in enkele weken gestort, zelfs door kinderen die een deel van hun zakgeld offerden. Dit overweldigende gebaar ontroerde veel mensen en inspireerde kunstenaar Rixt Ybema tot een passend kunstwerk, dat in het park dan ook een plaatsje heeft gekregen.
Ook ontroerend waren de reacties van onze vrijwilligers; terwijl op sociale media allerlei negatieve reacties op de dader werden geplaatst, reageerden onze vrijwilligers uniek en ludiek: ‘laat hem maar komen helpen met het herstel, maar hij krijgt de eerste tijd dan even geen koekje bij de koffie.’ We kozen als bestuur al snel om onze aandacht niet te richten op de dader maar ons te concentreren op de bomen zelf.

Herplanten, afwachten en monitoren

Al snel bleek dat niet alle 70 bomen levensgevaarlijk waren beschadigd. Zo konden de jonge bomen langs de natuurpaden net onder de wond worden afgeknipt zodat ze verder konden groeien als struik. Enkele bomen die elders in het park overtollig waren, konden hier door vrijwilligers al herplant worden. Samen met de aannemer is verder een aantal beeldbepalende bomen geselecteerd die zeker moesten worden vervangen. Deze bomen zijn besteld en geplant in het najaar van 2022. Daarbij heeft wethouder van Lammeren ook zelf persoonlijk flink meegeholpen.
Het bestuur zette het geld van de donaties in voor het vervangen van de beschadigde bomen en het verstevigen van de fruitroute. Enkele behandelde bomen zijn niet vervangen omdat we het herstel wilden afwachten. Voor deze bomen zijn wel vervangende exemplaren in het parkbos in de buurt geplant of vlakbij. Met de donaties en de aanvulling van de gemeente is ook de fruitroute versterkt. Door de slechte grond die in heel het park een uitdaging is, hebben de struiken en bomen extra zorg nodig. In de winter 2022/2023 zijn er dan ook enkele nieuwe fruitbomen bij geplant in de boomgaard.

Evaluaties in september 2022 en november 2023

In september 2022 en november 2023 heeft een onafhankelijk boomadviesbureau de situatie van de bomen onderzocht en beoordeeld. Hieruit bleek dat door onze maatregelen een aantal bomen het heeft overleefd en dat dit bij enkele bomen niet heeft mogen baten. De bomen die vorig jaar als ‘redelijk tot goed’ werden beoordeeld, zijn zo goed als stabiel gebleven. Over de fruitbomen bestaan nog wel zorgen; ondanks een duidelijk wondherstel met nieuwgevormd weefsel blijft het herstel van de kroon achter.

De balans

De balans na twee jaar is, dat het verlies van de bomen beperkt is gebleven door het harde werk van onze vrijwilligers en de deskundigheid van de bomenkenners onder hen en bij de aannemer. Nog altijd kampen sommige bomen met de verwondingen maar onze inzet zal blijven ook hen te laten overleven.

Zonder de steun van de vele donateurs zou het er anders uit hebben gezien; onze vrijwilligers en het bestuur voelden zich hierdoor ook moreel zeer gesteund. Uiteindelijk zijn de donaties grotendeels ten goede gekomen aan het vervangen van de dode bomen, de herstelwerkzaamheden, het aanschaffen van enkele nieuwe exemplaren op plekken waar dat nodig was en het versterken van de fruitroute.

We hopen dat zo’n voorval zich niet meer herhaalt, maar hebben ook gezien hoe sterk de betrokkenheid en vrijgevigheid van de mensen in en rond het park is als er zoiets gebeurt. Daarom nogmaals dank aan al die mensen die hebben gestreden en gegeven en aan alle vrijwilligers die het park elke week weer mooier en diverser maken.