Dit artikel van ons bestuurslid Wil Voorn is eerder gepubliceerd in het blad van het Stadsgilde, Raddraaiers.
Op het terrein van het voormalige Sint Elisabeth Ziekenhuis wordt in 2020 een natuurterrein aangelegd door de Stichting Elisabeth Groen. Dit is een uniek project omdat een groep burgers de taak van de gemeente hebben overgenomen bij de aanleg en het onderhoud van een nieuw aan te leggen natuurgebied in een stedelijke omgeving.
De dienst Archeologie van de gemeente vermoedde al heel vroeg dat hier belangrijke vondsten gedaan zouden kunnen worden. In 2015 zijn de eerste opgravingen gedaan. In 2018 kon worden begonnen met de aanleg van het zuidelijk deel van het terrein, grenzend aan de stadsboerderij De Vosheuvel en het terrein van de scoutinggroep Cay-Noya. In een 70 meter brede strook grenzend aan de Heiligenbergerweg zijn toen resten gevonden uit het jongste stenen tijdperk en het begin van de bronstijd, de periode van 2100 tot 1800 voor Christus, dus zo’n 4000 jaar geleden.
In het gebied bevonden zich stuifzandheuvels.
De jagers-verzamelaars hadden er hun zomerkampen en begonnen met de eerste experimenten om bosgrond te veranderen in landbouwgrond. De archeologen ontdekten op een diepte van 25 tot 45 cm een z.g. podzolbodem die bestaat uit een dunne laag plantenresten met daaronder een grijze laag ten gevolge van doorspoeling door regenwater van ijzerzouten die in het zand achter bleven. In die podzolbodem vonden zij resten van vuursteen en handgevormd aardewerk met wikkeldraadversiering.
Het rode gebied geeft de verspreiding van de wikkeldraadcultuur en rechts zijn wat voorbeelden gegeven van scherven met wikkeldraadversiering.
Verder zijn twee graven gevonden van in de bodem gelegde mensenlichamen. Gevonden resten van verbrand menselijk botmateriaal wijzen op nog twee crematiegraven. Ook werden sporen gevonden van spitwerk, de eerste bewijzen van bewerking van landbouwgrond.
Het is voor het eerst dat in Amersfoort zulke intacte sporen zijn gevonden van menselijke activiteiten in dit tijdperk. Vandaar ook dat door de dienst archeologie strenge eisen zijn gesteld aan de Stichting Elisabeth Groen m.b.t. de diepte waarop gegraven mag worden. In een 50 tot 70 meter brede strook langs de Heiligenbergerweg mag niet dieper gegraven worden dan 15 cm: alleen de later gevormde humuslaag mag weggegraven worden. Dit heeft er toe geleid dat het plan moest worden aangepast. De geplande nieuw aan te planten bomen en struiken worden nu geplant in een kunstmatige ophoging zodat de wortels niet reiken tot in de archeologische laag. Op deze wijze dit kostbare bodemarchief bewaard van een uniek gebiedje met sporen van de eerste Amersfoorters.